Алсу Ризаева: " Урын өстендәге авырулар белән һичшиксез сөйләшергә кирәклеген бик азлар гына белә"

Яткан авыруны иңбашына, аркасына зыян китермичә  ничек борырга? Авыру кеше белән ничек аралашырга? Бүген без бу мәсьәләләрне Балык Бистәсе муниципаль районының «Ышаныч» комплекслы үзәге директоры Алсу Нәҗип кызы Ризаева белән сөйләшәчәкбез.
- Алсу Нәҗиповна, сезнең үзәктә ачылган тәрбия мәктәбе турында сөйләгез әле.
- Бүген нәкъ менә шундый укуларның авыручыларны караучылар өчен мөһимлеге турында сөйләргә телим. Урын өстендәге авыруларны һәрвакыт диярлек туганнары карый. Һәм аларның барысын да диярлек дөрес тәрбиягә өйрәтергә кирәк. Иң гади әйберләргә - мәсәлән, җилкәсенә зыян китермичә генә авыруны ничек борырга,  әгәр дә куллары хәрәкәтләнмәсә, ничек ашатырга. Гигиенаны ничек сакларга, чөнки авыру еллар буе дәвам итә ала. Әлбәттә, андый авыруларга караучы кеше яллыйлар. Тик, беренчедән, бу бик кыйммәт, икенчедән, бездә караучы кешеләрнең квалификациясе, кагыйдә буларак, түбән. Туганнары, караучылары да бар. 
- Ә алар ничек тәрбияли беләләр?
 - Гадәттә, берни дә белмиләр. Ә өйдә ятучы һәм ярдәмгә мохтаҗ авырулар күп. Алар инсульттан соң, яман шешнең авыр формалары, бот, умыртка сөяге сынучылар һ. б.
- Ә тәрбияләү дөрес түгел икән –ул нәрсәгә китерә?
 - Бик авыр нәтиҗәләргә. Һәрвакыт диярлек. Мәсәлән, урын өстендәге авырулар белән һичшиксез сөйләшергә кирәклеген бик азлар гына белә. Кеше аңындамы  яки юкмы, анысы мөһим түгел. Кеше белән аралашырга, аны тыңларга, аңа музыка куярга, яңалыкларны сөйләргә, аның тормышын төрлеләндерергә кирәк. Моннан тыш һәр иртә авыруның киемен алыштыру да мөһим.
- Ә тәрбия мәктәбенең бурычлары нинди? 
- Укучыларны тернәкләндерү һәм гомуми карау күнекмәләренә өйрәтү, социаль-медицина грамоталылыгын һәм гамәли күнекмәләрен арттыру, аларны карауны оештыру мәсьәләләре белән бәйле психологик аспектлар белән таныштыру бурычлары тора. Реабилитация, карау бурычы - кешегә үзенең дәрәҗәсен максималь рәвештә кире кайтару, аны ул сәламәт булган чорга якынайту. Әгәр хәрәкәтсез кеше һәрчак ятса, аның депрессиясе барлыкка килә. Бу халәттән чыгу мөмкинме? Мөмкин. Менә, әйтик, авырганчы кеше һәр иртәдә аш бүлмәсендә кофе эчә, иртәнге ашын ашый. Аның бу гадәтләрен бетерергә кирәкми. Бу иртәнге кофе аның өчен бик мөһим! Кешене киендерегез, кресло-каталкага күчеп утыртыгыз, аш бүлмәсенә кертегез. Һәм ул гадәттәгечә кофе эчсен. Вак-төякме? Юк, мондый әйберләргә игътибарлы булу реабилитация вакытында бик булыша. Бик күпләр кешене караваттан инвалид кәнәфиенә ничек дөрес күчерергә кирәклеген белмиләр...... Ә бит моның ышанычлы, куркынычсыз техникасы бар. Мәктәптә без аларны аңа укытачакбыз.
 -Тәрбия мәктәбендә укыту нигездә туганнары өчен генәме, яки социаль хезмәткәрләр һәм авыру караучылар өчен дә бармы ?
 -Мондый дәресләрдә без социаль хезмәткәрләрне, авыру караучыларны һәм туганнарын укытабыз. Аларның моны грамотлы эшләргә өйрәнәселәре килә.  Күпләр карауны җиңеләйтә, ярдәм итә торган махсус җиһаз турында белми бит. Озак вакытлы карау системасын гамәлгә ашыру кысаларында без махсус җиһазлар һәм җайланмалар сатып алдык. Алар ярдәмендә белгечләр туганнарын яткан авыруны ничек дөрес ашатырга яки юарга, аны түшәккә күчереп утыртырга яки әйләндерергә өйрәтәләр. Аз хәрәкәтләнүче гражданнарның туганнары өйдә белем бирү курсын уза алалар. Бу очракта безнең белгечләр алар янына үзләре дә чыгалар һәм өйдә карау кагыйдәләрен аңлаталар.

Таңсылу Минһаҗева.